Waarom je zou moeten kiezen voor arbitrage bij een zakelijk conflict

Het kan vervelend zijn als een kwestie met een zakenpartner op straat komt te liggen. Voor ondernemers kan het om meerdere redenen aantrekkelijk zijn om bij een geschil niet te procederen bij de overheidsrechter. Arbitrage is dan een interessant alternatief. In deze blog worden kort enkele voordelen aangestipt van een arbitrageprocedure. Ook gaan wij in op de belangrijkste nadelen.

Snelle doorlooptijd

Arbitrageprocedures hebben doorgaans een snellere doorlooptijd dan procedures bij de overheidsrechter die soms wel jaren kunnen duren. Niet alleen termijnen zijn korter, maar ook hoeft er niet in hoger beroep geprocedeerd te worden als partijen die mogelijkheid niet nadrukkelijk zijn overeengekomen. In die zin vormt het een grotere rechtszekerheid voor partijen omdat partijen sneller weten waar ze aan toe zijn.

Vertrouwelijkheid

Arbitrageprocedures zijn, anders dan procedures bij een overheidsrechter, in beginsel vertrouwelijk. Partijen moeten dat wel met elkaar overeenkomen, en in de regel bevat het arbitragereglement een bepaling dat vertrouwelijkheid moet worden betracht. Zeker voor ondernemers die zich in een kleine markt begeven of als het gaat om interne aangelegenheden die vaak gevoelig van aard zijn, kan het voor beide partijen van belang zijn om kwesties in vertrouwelijkheid te kunnen afwikkelen.

Deskundige arbiters

Bij een arbitrage kunnen partijen zelf bepalen wie er als arbiter wordt aangesteld. Arbiters kunnen over specialistische kennis beschikken over de branche waarin een conflict zich afspeelt. Dat kan een voordeel zijn. Bovendien zijn er diverse arbitrage-instituten in Nederland en het buitenland, die gespecialiseerd zijn in een bepaalde branche. Denk bijvoorbeeld aan de Raad van Arbitrage voor de Bouw, Stichting Geschillenoplossing Organisatie & Automatisering (bij geschillen op het gebied van ICT) en de International Chamber of Commerce (ICC). Omdat (gespecialiseerde) kennis aanwezig is, wordt doorgaans efficiënter geprocedeerd.

Tenuitvoerlegging

Bij internationale geschillen is het van belang dat een uitspraak ook in het buitenland tenuitvoer gelegd kan worden. De mogelijkheden daartoe zijn bij arbitrage ruimer dan in vergelijking tot situaties waarbij geprocedeerd is bij de overheidsrechter. Een arbitraal vonnis kan ten uitvoer worden gelegd in alle landen die partij zijn bij het Verdrag van New York, waaronder bijvoorbeeld ook China en de Verenigde Staten.

Flexibele procedure

Een belangrijk kenmerk van een arbitrageprocedure is, dat de procesvoering flexibel is. Partijen en arbiters kunnen tot op zekere hoogte de procedure naar eigen inzicht inrichten. Partijen kunnen ook de wijze waarop er recht gesproken moet worden kiezen (“volgens de regelen des rechts” of “als goede personen naar billijkheid”). Verder kunnen partijen afspraken maken over de wijze van bewijsvoering maar ook over de taal van arbitrage.

Zijn er dan geen nadelen?

Ieder voordeel heeft ook zijn nadeel. We zetten de belangrijkste nadelen hieronder kort op een rij:

• De kosten. Waar bij een procedure bij de overheidsrechter sprake is van vaste tarieven, geldt bij arbitrage dat de verliezende partij in beginsel de daadwerkelijk gemaakte advocatenkosten van de wederpartij en de kosten van de arbiters moet betalen. Dat kan oplopen. Een mogelijkheid om de kosten wat in toom te houden is door overeen te komen dat er bij arbitrage maar één arbiter zal worden benoemd (in plaats van drie) of door te kiezen voor een arbitrage-instituut dat niet de hoogste tarieven rekent.
• De vertrouwelijkheid kan in conflict zijn met behoefte aan precedentwerking, bijvoorbeeld om daarmee toekomstige procedures te voorkomen. Dat nadeel kan worden weggenomen door van tevoren met elkaar af te spreken dat er geen geheimhouding zal gelden ten aanzien van het arbitrale vonnis.
• Slechts één ronde. Arbitraal hoger beroep is alleen mogelijk als partijen dat zijn overeengekomen.
• Op zeer specifieke gronden kan een partij een vernietigingsprocedure starten (in een openbare procedure bij) de overheidsrechter om een arbitrale uitspraak van tafel te krijgen. Er is niet snel een grond voor vernietiging.
• Verder kunnen niet alle geschillen aan arbitrage worden onderworpen. Het moet gaan om geschillen die ter vrije bepaling van partijen staan. Een voorbeeld hiervan zijn geschillen over de rechtsgeldigheid van besluiten van rechtspersonen. Die zullen alleen aan de overheidsrechter kunnen worden voorgelegd.

Valkuilen

Er zijn ook valkuilen! Een belangrijke valkuil is dat een afspraak om arbitrage overeen te komen niet duidelijk genoeg is vastgelegd. Het is daarom verstandig om bij het opstellen van een arbitragebeding advies van een advocaat in te winnen om teleurstellingen achteraf te voorkomen. Pas ook op met arbitragebedingen in algemene voorwaarden, met name in internationale zaken of tegenover consumenten. Het kan zo zijn dat een beding in de algemene voorwaarden niet kwalificeert als bewijs voor een overeenkomst tot arbitrage en partijen alsnog bij de overheidsrechter terechtkomen. Tegenover consumenten kunnen dergelijke bedingen soms niet worden ingeroepen omdat een dergelijk beding vernietigbaar kan zijn.   

Meer weten?

Wilt u meer weten over arbitrage of over andere middelen om een geschil waar u als ondernemer mee te maken heeft op te lossen, neem dan contact op met Rien Visscher en Dilara Kocer, onze specialisten bij het oplossen van geschillen en het voeren van procedures op maat, zowel in arbitrage als bij de overheidsrechter. De sectie Corporate Litigation & Dispute Resolution kent diverse specialisten op dit gebied.