Franchisenemer hoeft entree fee niet te betalen, ondanks ondertekening franchiseovereenkomst

In een interessante uitspraak van het Gerechtshof Den Haag heeft het hof bepaald dat de (aspirant)franchisenemer de afgesproken entree fee niet hoeft te betalen, ondanks het feit dat de franchiseovereenkomst tussen partijen was ondertekend. Doorgaans is de entree fee in franchiserelaties direct verschuldigd door de toetredende franchisenemer. Hoe zit dit precies in deze kwestie?

Feiten en achtergrond

Deze kwestie draaide om een afslankformule. De aspirant-franchisenemer was oorspronkelijk een reguliere klant van de formule, maar baalde van de lange reistijden naar de meest dichtbijzijnde vestiging. Om die reden heeft aspirant-franchisenemer navraag gedaan of zij zelf als franchisenemer een vestiging kon starten binnen de afslankformule.

Partijen zijn hierover in gesprek gegaan. Uiteindelijk is overeenstemming bereikt over het aangaan van een franchiseovereenkomst. Kort gezegd zijn daarin de volgende afspraken opgenomen:

• De aspirant-franchisenemer dient – om haar rol te kunnen uitvoeren – vooraf erkende opleidingen te hebben gevolgd tot diëtiste, gewichtsconsulente en voedingsdeskundige;
• De aspirant-franchisenemer dient een entree fee te betalen voor het deelnemen aan de afslankformule. 40% van deze entree fee dient te worden betaald bij ondertekening van de franchiseovereenkomst;
• De aspirant-franchisenemer dient een startpakket met afslankproducten aan te schaffen om bij opening aan haar klanten aan te kunnen bieden;
• De aspirant-franchisenemer dient aan de franchisegever aan te tonen dat zij de financiële kosten voor het opstarten van de vestiging als franchisenemer kan dragen.

Daarbij was tussen partijen bekend dat de betreffende aspirant-franchisenemer de benodigde diploma’s nog niet had en dus nog moest gaan behalen. Daarom zou naar schatting pas medio 2018 daadwerkelijk worden gestart met de vestiging.

Na ondertekening van de franchiseovereenkomst in oktober 2017 heeft de franchisegever direct een factuur gestuurd voor 40% van de entree fee. De aspirant-franchisenemer gaf aan dat zij die nog niet kon betalen, omdat zij eerst haar opleidingen moest bekostigen. Het startpakket met afslankproducten heeft aspirant-franchisenemer ook nog niet besteld en niet betaald. Wel heeft aspirant-franchisenemer een aantal bestellingen voor eigen gebruik gedaan bij franchisegever. Toen de discussie over betaling van de entree fee tussen partijen escaleerde, is nog voordat de aspirant-franchisenemer haar opleidingen had voltooid, in overleg besloten dat de samenwerking niet zou worden voortgezet. De factuur voor de entree fee is onbetaald gebleven.

Procedure om betaling entree fee

Omdat de aspirant-franchisenemer de factuur voor de entree fee niet betaalde, heeft de franchisegever bij de rechter betaling gevorderd. De rechtbank Den Haag oordeelde op 1 april 2020 nog dat de franchisenemer de entree fee gewoon moest betalen. In de franchiseovereenkomst stond immers dat de entree fee betaald moest worden, direct na ondertekening van de franchiseovereenkomst. Het is bovendien vaste rechtspraak binnen franchiserelaties dat een entree fee altijd betaald moet worden, ook al wordt de samenwerking vrij snel na aanvang weer gestopt. De entree fee is immers een vaste vergoeding voor de mogelijkheid om toe te treden tot een franchiseformule.

De aspirant-franchisenemer was het hier niet mee eens en legde de zaak aan het Gerechtshof Den Haag voor. Het hof stelt bij de beoordeling voorop dat bij de uitleg van wat in een overeenkomst is afgesproken niet alleen moet worden gekeken naar de taalkundige uitleg van de daarin opgenomen bepalingen. Het komt – kort gezegd – aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. (het zogenaamde Haviltex-criterium uit HR 13 maart 1981, ECLI:NL:HR:1981:AG4158).

Naar het oordeel van het hof hoefde aspirant-franchisenemer uit het enkele feit dat in de franchiseovereenkomst was bepaald dat 40% van de entree fee direct bij ondertekening betaald diende te worden, in dit geval nog niet af te leiden dat zij na het ondertekenen van de franchiseovereenkomst daadwerkelijk meteen een factuur voor de entree fee zou ontvangen en dat de franchisegever ook direct op betaling daarvan zou aandringen.

Hierbij weegt het hof mee dat in de franchiseovereenkomst ook stond opgenomen dat aspirant-franchisenemer vooraf over erkende diploma’s voor diëtiste, gewichtsconsulente en voedingsdeskundige moest beschikken. De franchisegever wist dat dit (nog) niet het geval was.

Ook stond in de franchiseovereenkomst dat aspirant-franchisenemer een startpakket met afslankproducten aan moest schaffen, de franchisegever heeft daar echter nooit op aangedrongen, maar wel op betaling van de entree fee. Tot slot heeft de franchisegever nooit geverifieerd of de aspirant-franchisenemer wel over voldoende financiële middelen beschikte om direct te starten als franchisenemer.

Nu een belangrijk deel van de bepalingen van de franchiseovereenkomst overduidelijk (nog) niet zijn nageleefd, is volgens het hof niet aangetoond waarom de entree fee wél per direct zou moeten worden betaald.

De aspirant-franchisenemer mocht vanwege de voorgaande omstandigheden volgens het Gerechtshof Den Haag er op vertrouwen dat de franchiseovereenkomst zo bedoeld was dat de entree fee pas zou moeten worden betaald als de diploma’s waren behaald en de franchise vestiging daadwerkelijk zou zijn gestart.

Conclusie

De aspirant-franchisenemer hoeft de entree fee dus niet te betalen. Gezien alle omstandigheden mocht zij er terecht op vertrouwen dat de entree fee pas betaald zou moeten worden op het moment dat aan de vooraf gestelde (opleidings)eisen was voldaan en de franchisevestiging daadwerkelijk was opgestart. Hierbij is doorslaggevend dat de samenwerking uiteindelijk nooit echt begonnen is. De privé-bestellingen moet aspirant-franchisenemer overigens wel gewoon aan franchisegever betalen.

Hoewel de entree fee in franchiserelaties normaal gesproken altijd direct verschuldigd is bij ondertekening van de franchiseovereenkomst, kan dat in concrete gevallen dus anders liggen.

Vragen over franchise?

Heeft u vragen over deze uitspraak? Of wilt een meer weten over de entree fee of over franchise in het algemeen?