De NOW 2.0; Verlenging met vier maanden en aanpassing ontslagboete

Het kabinet heeft op 28 mei 2020 aangekondigd de huidige NOW-regeling met vier maanden te verlengen. Eerder was een verlenging met drie maanden beoogd, maar dat is na overleg met de sociale partners gewijzigd.

Daarnaast wordt de ‘ontslagboete’ van 150% verlaagd naar 100%. Wat dit precies betekent wordt in dit artikel uitgelegd. Ook zal een ‘anti-misbruik-bepaling’ worden toegevoegd aan de NOW voor ondernemingen die 20 of meer medewerkers willen ontslaan zonder daarover een akkoord te hebben bereikt met een vakbond. De NOW 1.0 wordt ook nog op enkele punten aangepast met terugwerkende kracht.

Voor sommige ondernemingen zal de verlenging van de NOW voldoende lucht bieden om de coronacrisis te overleven zonder reorganisatie of gedwongen ontslagen. De realiteit is echter dat dit niet voor alle ondernemingen zal gelden. De vraag is of deze aanpassing van de NOW genoeg ruimte biedt voor ondernemingen om toch hun organisatie aan te passen als dat noodzakelijk is.

Belangrijkste voorwaarden NOW 2.0

De NOW 2.0 is grotendeels een voortzetting van de NOW 1.0. De verlengde NOW staat open voor nieuwe aanvragers en voor ondernemingen die al gebruik maken van de huidige NOW. De NOW is onderdeel van een breder pakket aan steunmaatregelen: het Noodpakket 2.0. Hieronder valt bijvoorbeeld ook de Tegemoetkoming Vaste Lasten MKB. Al deze steunmaatregelen gaan gelden tot 1 oktober.

Doordat de NOW 2.0 geldt voor een periode van vier maanden in plaats van drie, zijn er wijzigingen aangebracht in de regeling. De belangrijkste uitgangspunten op een rij:

Omzetverlies

• Er moet nog steeds sprake zijn van een omzetverlies van minimaal 20%, maar ditmaal wordt het omzetverlies berekend over een periode van vier maanden;
• Om het omzetverlies te bepalen kan gekozen worden voor een viermaandsperiode te rekenen vanaf 1 juni, 1 juli of 1 augustus 2020. Indien eerder gebruik is gemaakt van de NOW 1.0, moet de omzetperiode evenwel direct aansluiten op het eerder gekozen tijdvak;
• Voor zowel de NOW 1.0 als de NOW 2.0 geldt dat subsidies die ondernemers in het kader van de coronacrisis ontvangen (bijvoorbeeld de Tegemoetkoming Vaste Lasten MKB) als omzet meetellen;

Loonsom

• De hoogte van de subsidie is opnieuw maximaal 90% van de loonsom, afhankelijk van de daling van het omzetverlies. Bij een omzetverlies van 100% bedraagt de subsidie 90% van de loonsom. De bevoorschotting zal wederom 80% bedragen;
• De referentiemaand voor de loonsom wordt maart 2020 (peildatum 15 mei), waar dat bij de NOW 1.0 nog januari 2020 was;
• De tegemoetkoming voor de loonkosten ziet altijd (ongeacht de gekozen omzetperiode) op de maanden juni, juli, augustus en september 2020 en sluit hiermee naadloos aan op de periode maart t/m mei van de NOW 1.0.;
• De forfaitaire opslag op de loonsom wordt onder de NOW 2.0 verhoogd van 30% naar 40%;
• Bij een daling van de loonsom over de maanden juni t/m september in vergelijking met referentiemaand maart, vindt achteraf bij de definitieve vaststelling van de subsidie een correctie plaats;

Wijziging ontslagboete bij ontslagaanvragen

• Een belangrijke wijziging is dat de huidige ‘ontslagboete’ van 150% wordt teruggebracht naar 100%. Dit betekent dat werkgevers niet meer extra worden ‘bestraft’ indien zij via het UWV ontslag aanvragen in de periode van 1 juni t/m 30 september 2020. Let wel, de gevolgen voor de subsidie blijven ook bij deze ‘100%-correctie’ heel groot, zoals onderaan dit artikel nog wordt toegelicht;

Introductie anti-misbruik-bepaling

• Het kabinet introduceert een extra bepaling om misbruik van de NOW tegen te gaan. Bij het indienen van ontslagaanvragen voor 20 of meer medewerkers (zoals opgenomen in de Wet Melding Collectief Ontslag) binnen de periode 1 juni t/m 30 september 2020, wordt een korting van 5% van de uiteindelijke NOW-subsidie opgelegd, tenzij er een akkoord over de ontslagaanvraag is bereikt tussen de werkgever en belanghebbende vakbonden.
• Indien er geen belanghebbende vakbond aanwezig is, zal een akkoord met een vertegenwoordiging van de werknemers gesloten moeten worden om de 5%-boete te voorkomen.
• Mocht het niet tot een akkoord komen, dan kan de 5%-boete enkel nog worden voorkomen als partijen gezamenlijk een verzoek tot mediation indienen bij een door de Stichting van de Arbeid in te richten commissie;

Extra voorwaarde

• Een extra voorwaarde onder de NOW 2.0 is dat een onderneming geen dividend of bonussen mag uitkeren aan het bestuur of de directie en geen eigen aandelen mag inkopen. Dit verbod geldt tot en met de aandeelhoudersvergadering waarin de jaarrekening over 2020 wordt vastgesteld. Dit verbod geldt alleen voor ondernemingen waarvoor de NOW een accountantsverklaring vereist. De ondergrens hiervan is gesteld op ondernemingen die een voorschot ontvangen van minimaal € 100.000 of bij de uiteindelijke vaststelling een subsidie ontvangen van (minimaal) € 125.000;

Scholingsverplichting

• Tot slot wordt van de werkgever onder de NOW 2.0 een inspanningsverplichting verwacht om de werknemer te stimuleren om aan bij- of omscholing te doen. Ter ondersteuning zal het kabinet op een later moment het crisispakket ‘NL leert door’ introduceren.

Aanvraag

• De aanvraag voor de NOW 2.0 kan naar verwachting vanaf 6 juli a.s. worden gedaan.

Aanpassing NOW 1.0 bij een niet-representatieve loonsom januari en bij overnames

Met de aangekondigde NOW 2.0 zijn ook nog enkele aanpassingen verricht in de NOW 1.0. Deze aanpassingen gelden met terugwerkende kracht en zien met name op seizoenswerk, maar zijn ook relevant voor ondernemingen van wie de maand januari 2020 een te lage, niet representatieve loonsom betrof ten opzichte van de subsidieperiode maart t/m mei.

Indien de loonsom van maart t/m mei hoger was dan de loonsom van driemaal januari, wordt de loonsom van maart t/m mei als uitgangspunt genomen voor de berekening van de subsidiehoogte bij vaststelling. De loonsommen van april en mei worden vervolgens gemaximeerd op de loonsom van maart (peildatum 15 mei). Hiermee gaat het totale subsidiebedrag voor de werkgever dus omhoog. Deze aanpassing leidt enkel tot aanvullende compensatie bij subsidievaststelling.

Het omgekeerde kan zich ook voordoen. Als er een 13e maand over 2019 is betaald in januari 2020, leidt dat tot een hogere (niet representatieve) loonsom over januari ten opzichte van maart t/m mei. Dit zou leiden tot een onbedoelde daling van de loonsom en dus een onbedoelde negatieve correctie van de subsidie. Om dit tegen te gaan, zal het UWV waar mogelijk bijzondere betalingen zoals een 13e maand uit de loonaangifte van januari 2020 filteren.

Deze aanpassingen wordt automatisch bij de subsidievaststelling toegepast bij de aanvragers voor wie dit gunstiger uitpakt.

Tot slot zijn ook aanpassingen verricht in de NOW 1.0 die positief uitpakken voor startende ondernemingen en ondernemingen die recentelijk zijn overgenomen. Deze ondernemingen hebben in 2019 mogelijk niet het volledige jaar omzet gedraaid, waardoor zij in eerste instantie buiten de boot vielen omdat de omzetvergelijking met 2019 niet gemaakt kon worden. De methode voor het berekenen van omzetverlies is voor dit soort situaties nu aangepast. De omzet uit de gekozen driemaandsperiode (dus vanaf 1 maart, 1 april of 1 mei) mag nu worden vergeleken met de periode waarover deze ondernemingen wel een normale omzet hebben gedraaid, mits deze periode tenminste een maand bedroeg vóór 1 maart 2020.

Bovenstaande aanpassingen zorgen ervoor dat meer ondernemingen alsnog een beroep kunnen doen op de NOW 1.0. De aanvraagperiode voor de NOW 1.0 is daarom verlengd tot en met 5 juni 2020.

Misverstanden over de ontslagboete

Er is veel discussie geweest over de ‘ontslagboete’ in de NOW 2.0. De ontslagboete van 150% wordt nu verlaagd naar 100%. Daar staat de introductie van de hierboven genoemde anti-misbruik-bepaling tegenover met een boete ter hoogte van 5% van de totale subsidie.

Het is ons inziens echter een misverstand om te denken dat de verlaging van de ontslagboete van 150% naar 100% ervoor zorgt dat ontslagaanvragen ‘straffeloos’ kunnen worden ingediend. Die suggestie lijkt in het (politieke) debat soms wel te worden gewekt, maar dat is ten onrechte.

Op de correctie van 100% die achteraf plaatsvindt indien er ontslagaanvragen zijn ingediend, vindt namelijk geen omzetcorrectie meer plaats. Het volledige loon van de desbetreffende medewerkers waarvoor ontslag wordt aangevraagd, wordt in mindering gebracht op de oorspronkelijk toegekende subsidie. Om precies te zijn gaat het om een vermindering van 3x het loon over maart 2020, vermenigvuldigd met de factoren 1,4 en 0,9. Zelfs als de ontslagaanvraag leidt tot een snelle beëindiging van de arbeidsovereenkomst en de medewerker bijvoorbeeld al in augustus uit dienst zal treden, geldt dat er een correctie plaatsvindt van 3x het loon over maart. De correctie zal daarmee nog altijd hoger zijn dan het loon dat wordt bespaard. Dit kan nog steeds worden gezien als een ‘ontslagboete’.

In veel gevallen zal door de duur van een dergelijke ontslagprocedure en de in acht te nemen opzegtermijn het einde van de arbeidsovereenkomst echter liggen na augustus of september 2020. Voor die gevallen geldt dat het loon voor de werknemers voor wie ontslag is aangevraagd (en toestemming is verleend) wel volledig is doorbetaald, maar dat alsnog het loon bij de definitieve vaststelling in mindering wordt gebracht op de subsidie.

Kortom, ook met een 100% correctie in plaats van een 150% correctie bij ontslagaanvragen, zijn de gevolgen voor de subsidie nog altijd groot, door de wijze waarop deze correctie wordt vastgesteld. Bovendien geldt daarnaast nog de anti-misbruik-bepaling voor 20 of meer ontslagaanvragen.

Tot slot

Met de verlengde NOW 2.0. heeft uw onderneming langer de mogelijkheid om een subsidie te ontvangen. Dit zal voor veel ondernemingen heel wenselijk zijn, maar tegelijkertijd leggen de nieuwe voorwaarden voor de NOW 2.0 nog steeds forse beperkingen op aan ondernemingen om hun organisatie anders in te richten. Het indienen van ontslagaanvragen zal hoe dan ook gevolgen hebben voor de subsidie (ook bij minder dan 20 ontslagaanvragen).

Ondernemingen doen er daarom verstandig aan verschillende scenario’s uit te werken en nu al voor te sorteren op de periode na de NOW 2.0, zoals wij eerder schreven in dit artikel.

Meer informatie

De verlengde NOW is door de advocaten van DVDW uitgebreid behandeld in een webinar op 28 mei 2020. U kunt dit webinar (kosteloos) terugkijken via deze link. In het webinar zijn zij ook ingegaan op de wijzigingen van de NOW die met terugwerkende kracht hebben plaatsgevonden, zoals ten aanzien van startende ondernemingen en bedrijfsovernames, en behandelen zij kort enkele andere arbeidsrechtelijke onderwerpen, zoals vakantiedagen en onkostenvergoedingen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met

Rob Simons: r.simons@dvdw.nl of 06-46643095

Mark Putting: putting@dvdw.nl of 06-11772705