Belangrijke uitspraak: verplichte openbare verkoop van gronden door overheden

Afgelopen vrijdag heeft de Hoge Raad een belangrijk arrest gewezen in een zaak tussen de gemeente Montferland en vastgoedontwikkelaar Becedo Vastgoed. Becedo Vastgoed heeft de zaak aangespannen omdat zij achter het net viste bij de verkoop van een stuk grond in Didam die de gemeente aan een vastgoedontwikkelaar verkocht, die hier een supermarkt realiseerde. Becedo Vastgoed voerde bij de rechtbank en het gerechtshof zonder succes aan dat de gemeente mededingingsruimte diende te bieden bij de verkoop van gronden, door een transparante en openbare verkoopprocedure te volgen waarbij transparante en duidelijke selectiecriteria golden (enigszins vergelijkbaar met een aanbestedingsprocedure). Becedo Vastgoed werd door de rechtbank en het gerechtshof in het ongelijk gesteld: op grond van het destijds geldende recht hadden overheden contractsvrijheid en hoefden zij geen openbare verkoopprocedure te volgen. Wel dienden zij de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te nemen.

De Hoge Raad heeft anders geoordeeld: overheden dienen het gelijkheidsbeginsel in acht te nemen. Dit brengt met zich mee dat overheden bij de verdeling van schaarse grond, zoals bij de verkoop van gronden, mededingingsruimte dienen te bieden aan potentiële gegadigden. Overheden dienen dit te doen door bij een voorgenomen verkoop een openbare verkoopprocedure te volgen. Voorafgaand aan de verkoop dienen objectieve, toetsbare en redelijke selectiecriteria te worden vastgesteld op grond waarvan de koper kan worden geselecteerd. Deze criteria dienen ook bekend te worden gemaakt.

Gevolgen uitspraak

De uitspraak van de Hoge Raad zal grote gevolgen hebben. Overheden dienen voortaan openbare verkoopprocedures te volgen. Indien zij dit in het verleden niet hebben gedaan, is daarmee in beginsel onrechtmatig gehandeld ten opzichte van de kopers die buiten de boot zijn gevallen. Overheden zijn in dat geval schadeplichtig. Dit geldt waarschijnlijk niet alleen bij verkoop van gronden, maar ook bij het sluiten van erfpacht-, opstal- en huurovereenkomsten. Daarnaast zullen partijen de verkoop aan een andere koper kunnen aanvechten indien die koper ten onrechte is gekozen, terwijl zij (gelet op de geldende selectiecriteria) een beter bod hebben gedaan.

Meer informatie

Indien u meer wilt weten over de consequenties van de uitspraak van de Hoge Raad of indien u een zaak heeft waarin deze omstandigheden aan de orde zijn, dan helpen wij u graag verder.